Häxan

Yönetmen: Benjamin Christensen
Senaryo: Benjamin Christensen
Yapım: 1922 Danimarka, İsveç / Sessiz, Siyah-Beyaz Süre: 87 Dakika, 104 Dakika (DVD versiyon)
Oyuncular: Maren Pedersen, Clara Pontoppidan, Elith Pio, Oscar Stribolt

Cadılar hakkında bir belgesel ama oldukça eğlendirici ve yaratıcı. Film eski cadılık kitaplarından alınmış gravürlerle açılıyor. Bu resimler daha çok cadı avlama kitaplarından alındığı için pek te iyi niyetli değiller. Filmde Ortaçağ’ın karanlık ve paranoyak zamanlarında suçlanan ve yakılan zavallı kadınlar içtenlikle ve oldukça modern bir şekilde anlatılıyor. Önce cadı denen kişilerin nasıl olduğunu, nerelerde yaşadığını ve onlara kimlerin ihtiyaç duyduğu, hafif esprili temsillerle gösteriliyor. Daha sonra eski bilgilere uyarak succubus törenleri ve cadıların bu törene nasıl hazırlandıkları, tablo gibi sahnelerle gösteriliyor. Şeytanın elçisi olmak için yapılması gerekenler aşama aşama anlatılırken gravürlerden oldukça yararlanılıyor.

Bir de engizisyon sorunu var. Evde ateşlenen matbaacının karısı kurşun döktürüyor ve kocasının bir cadı tarafından büyülendiğini öğreniyor. Evlerine giren yaşlı bir dilenci kadın cadılıkla suçlanmak için uygun görülüyor ve engizisyon mahkemesi devreye giriyor. İnsanlık dışı işkencelerle itiraflar itirafları kovalıyor ve sonuçta matbaacının tüm ailesi suçlu bulunuyor. Böylece bir aile tamamen yok olurken sadece yatakta ateşler içinde yatan adam kalıyor.

Günümüzde bazı psikiatrik vakalar cadılıkla suçlanan kadınların yaptıklarıyla kıyaslanarak benzerlikler vurgulanıyor. Özellikle manastırlarda, salgın gibi tüm rahibeleri etkisi altına alan “içine şeytan girme” krizleri histeriyle oldukça benzerlik gösteriyor.

Film bir belgesel olduğu halde, temsillerle anlatılan bir öyküsünün olması ve korku filmi unsurları içermesi nedeniyle bir korku filmi olarak da izlenebilir. Özellikle şeytan tasviri, makyajlar ve doğal oyunculuk, günümüzde modern filmlerin çoğunda göremediğimiz kadar iyi. Ayrıyeten sahneler bir tablo gibi tasarlandığından, estetik hislere de hitab ediyor. Dönemine göre kat kat ilerideki bu filmi şiddetle öneriyorum.

İlgilenenlere bir de bizden bir kaynak önereyim. Araştırmacının bir Türk olması gerçekten gurur verici çünkü kitap cadılık hakkında oldukça geniş ve doyurucu bir kaynak:

“Ortaçağ Avrupasında Cadılar ve Cadı Avı”
Haydar Akın
Dost Kitbevi / Yaşam - Kültür Dizisi

Filmde bahsedilen su deneyi, iğne deneyi gibi muayeneleri, Malleus Maleficarum (cadı çekici) hakkında daha doyurucu bilgileri bu kitaptan edinebilirsiniz.

Wherearethevelvets

Kaynak: devilboy >>